Maasheggen Unesco komt tot leven in de klas

Voor veel inwoners van het Land van Cuijk is het Unesco-gebied De Maasheggen de ‘groene achtertuin’. Ook voor jongeren. Om hen beter te informeren over wat dit gebied zo bijzonder maakt, is er vanuit MaasheggenKids een uniek schoolproject gestart: Kansrijk Schoolaanbod Maasheggen. Het op maat gemaakte educatieve aanbod besteedt niet alleen in het klaslokaal aandacht aan De Maasheggen, maar brengt leerlingen ook écht in contact met hun eigen leefomgeving.

Het Maasheggen-scholenproject sluit aan op de onderwijsdoelen van scholen. Door invulling te geven aan onderdelen van het thematisch onderwijs, biedt het programma directe meerwaarde voor het onderwijs. Scholen worden niet alleen geholpen met hun lesprogramma, maar ook actief betrokken – en juist dát maakt dat het aanbod daadwerkelijk gebruikt wordt.

Onderwijs en erfgoed hand in hand
Het Maasheggengebied, dat sinds 2018 de status van Unesco Man & Biosphere heeft, vormt een unieke leeromgeving waar natuur, geschiedenis en erfgoed samenkomen. Leerlingen ontdekken hoe de mens door de eeuwen heen invloed had op het landschap, en hoe het vlechten van heggen, veldnamen en bijvoorbeeld het klooster van Sint Agatha onderdeel zijn van een rijk cultureel verleden. Die directe koppeling tussen mens en omgeving maakt De Maasheggen bij uitstek geschikt voor betekenisvol onderwijs.

Pilotprojecten op basisscholen
In het schooljaar 2024-2025 zijn op twee basisscholen succesvolle pilots uitgevoerd.
Voor de groepen 7 en 8 van basisschool De Bongerd in Haps werd het thema ‘Reis de wereld rond’ verrijkt met lessen over De Maasheggen. In de eerste les maakten de leerlingen kennis met het wereldwijde netwerk van Unesco Man & Biosphere-gebieden, via een speciaal naar het Nederlands vertaalde en lokaal gedrukte wereldkaart. In de tweede les zoomden ze in op het Unesco-gebied in hun eigen omgeving: De Maasheggen. Ze ontdekten waarom dit gebied zo uniek is en hoe de mens – vroeger en nu – het landschap beïnvloedt.
Aansluitend gingen de leerlingen op excursie in De Maasheggen en werden ze meegenomen langs verhalen, anekdotes en weetjes over natuur, landbouw, geschiedenis en recreatie in het gebied.

In de komende weken voeren de leerlingen een eigen onderzoek uit, met onderwerpen variërend van het bodemleven in natuurinclusieve landbouw tot het vlechten van heggen en de geschiedenis van veldnamen. Ze verwerken hun bevindingen in een creatief lapbook. “Juist omdat het aanbod inspeelt op onze manier van lesgeven én aansluit bij de leefwereld van de kinderen, is het niet ‘iets erbij’, maar een echte verrijking van ons onderwijs”, zegt Monique Broeren, leerkracht van groep 7 van basisschool De Bongerd in Haps.

Bij basisschool De Regenboog in Cuijk sluit het Maasheggenaanbod aan op het thema ‘Duurzaam design’. Leerlingen uit groep 7/8 en de Leonardogroep leren over de vlechttechniek van de Maasheggen én onderzoeken waarom de voor het gebied zo kenmerkende heggen belangrijk zijn. Na een introductieles over het Maasheggen Unesco-biosfeergebied volgde een excursie in het gebied in samenwerking met IVN en een workshop wilgenteenvlechten van ambachtsman Jac de Cock. Vervolgens begeleidde creatief bureau Mighty1 een brainstorm over het herontwerpen van producten die in of om school worden gebruikt, geïnspireerd op de principes van circulariteit en de techniek van Maasheggenvlechten. Met al deze kennis en inzichten is het nu aan de leerlingen om zelf in of om school objecten te zoeken die zij kunnen (her)ontwerpen tot duurzame versies.

Aanbod op maat
Elk schoolproject wordt in overleg met de leerkrachten samengesteld, passend bij het eigen onderwijsconcept, de lesmethodes en onderwijsthema’s van de school. Voor schooljaar 2025-2026 hebben zich al meerdere nieuwe scholen aangemeld die graag met een eigen Maasheggen-project aan de slag willen gaan. Het unieke karakter van het programma – leren van de eigen omgeving, vanuit het mondiale Unesco-perspectief – maakt het voor veel scholen aantrekkelijk.
Scholen die meer willen weten of zich willen aansluiten, kunnen contact opnemen met de bij hen bekende organisatie Organiseermeer voor informatie en begeleiding.

MaasheggenKids
Het schoolproject is onderdeel van het project MaasheggenKids, een initiatief van het programmateam Maasheggen Unesco om jongeren te laten ontdekken wat De Maasheggen zo bijzonder maakt. Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit Regio Deal Noordoost Brabant, waarin regio, provincie en rijk samenwerken met bedrijven en kennisinstellingen om de leefbaarheid en brede welvaart in Noordoost-Brabant te bevorderen. Op www.maasheggenkids.nl staan heel veel leuke activiteiten voor kinderen in De Maasheggen overzichtelijk bij elkaar.